Ngày 12/8, RFI Tiếng Việt bình luận “Việt Nam: Quyền lực cá nhân tân Tổng Bí thư không làm thay đổi “ngoại giao cây tre”’.
Theo đó, chính sách phi liên kết không phải là hoàn toàn mới, nhưng được Tổng Trọng nhấn mạnh trong “ngoại giao cây tre” – một “di sản” được ông cố vun đắp từ Hội nghị Đối ngoại toàn quốc, vào ngày 14/12/2021, và được coi là một “trường phái đối ngoại” của Việt Nam.
RFI trích dẫn nhận định trong một bài viết của nhà nghiên cứu Hoàng Thị Hà, tại Singapore, đăng ngày 24/10/2023, trên trang Fulcrum, cho rằng:
“Mặc dù thiếu nội dung thực chất, nhưng khái niệm “ngoại giao tre Việt Nam” đã phát triển song song với sự trỗi dậy về mặt chính trị của ông Trọng. Sự trỗi dậy về mặt chính trị của ông cũng phụ thuộc vào cơ may địa chính trị của Việt Nam, khi cả Mỹ và Trung Quốc đều cạnh tranh để kéo Việt Nam về phía họ.”
RFI dẫn đánh giá của nghiên cứu sinh Vũ Khang, từ Đại học Boston, Mỹ, cho rằng, có 2 lý do khiến chính sách đối ngoại của Việt Nam sẽ không có thay đổi dưới thời Tô Tổng.
Thứ nhất, ngoại giao Việt Nam từ xưa đến nay vẫn có mục tiêu hàng đầu là kiềm chế và trấn an Trung Quốc. Quan hệ Việt – Trung đang ổn định, nên Việt Nam không có nhu cầu phải có những thay đổi lớn trong ngoại giao.
Thứ hai, chính sách đối ngoại của Việt Nam do Bộ Chính trị quyết định. Cho nên, việc thay đổi lãnh đạo cấp cao nhất là Tổng Bí thư, sẽ không có tác động lớn đối với đường lối đối ngoại của Việt Nam.
Ông Vũ Khang nhận định, việc chính sách đối ngoại của Việt Nam vẫn không thay đổi, là điều mà cả Mỹ và Trung Quốc muốn nghe nhất thời điểm này, hơn là kinh nghiệm ngoại giao của ông Tô Lâm. Bởi chừng nào Việt Nam còn duy trì một vị trí trung lập, kinh nghiệm ngoại giao của người đứng đầu hệ thống Đảng và nhà nước không quá quan trọng.
Ông Khang cho biết thêm, các nước phương Tây vẫn giương cao ngọn cờ dân chủ, nhân quyền, trong quan hệ với Việt Nam. Đây là cách để họ ép Việt Nam phải có những nhượng bộ về ngoại giao.
Theo RFI, đôi khi, các nước phương Tây đặt những quyền lợi cốt lõi của họ về kinh tế hoặc chính trị, lên trên những giá trị phổ quát về dân chủ, nhân quyền.
Trong quá khứ, Mỹ nhiều lần cho thấy, họ không ngần ngại hợp tác, tăng cường quan hệ với nhà nước độc đảng, nếu các nhà nước đó có chung lợi ích với Mỹ.
Tương tự, Liên hiệp châu Âu cũng đã đánh tín hiệu với chính quyền của Tô Tổng rằng, họ coi trọng, muốn hợp tác với chính quyền mới của ông. Sau khi dự lễ tang Tổng Trọng, Phó Chủ tịch Ủy ban châu Âu, đại diện cấp cao của Liên hiệp châu Âu về đối ngoại và an ninh – ông Josep Borrell, đã có cuộc gặp với ông Tô Lâm. Cuộc gặp này cũng khẳng định rằng, Liên hiệp châu Âu không muốn những hiểu lầm, những sự kiện trong quá khứ, làm tổn hại mối quan hệ giữa EU và nhà lãnh đạo mới của Việt Nam.
Ông Vũ Khang lưu ý, cần phải nhận biết rõ, vai trò của Việt Nam trong chuỗi cung ứng toàn cầu đang ngày càng đi lên. Nhất là khi Mỹ và các đồng minh nỗ lực chuyển các cơ sở sản xuất ra khỏi Trung Quốc, đến những quốc gia “bớt thù nghịch hơn” như Việt Nam. Trong hoàn cảnh này, Liên hiệp châu Âu cũng không có lý do gì để một chuyện trong quá khứ, hoặc những vấn đề dân chủ, nhân quyền, làm tổn hại tương lai, lợi ích của họ.
Về quan hệ ngoại giao giữa Việt Nam và Nga, ông Vũ Khang bình luận, Nga luôn coi Việt Nam là một trong những đối tác châu Á quan trọng, song song với Ấn Độ, khi mà Nga và Việt Nam có mối quan hệ quân sự từ rất lâu.
Việt Nam cũng nhận thấy rằng, “ngoại giao cây tre” cần được liên tục phát triển thông qua việc tăng cường quan hệ với các đối tác lớn, như Mỹ, Trung Quốc và Nga.
Sự kiện Tô Tổng mới đây có cuộc điện đàm với Tổng thống Nga, nhằm tái khẳng định rằng, chính sách “ngoại giao cây tre” của Việt Nam, không có gì thay đổi so với Tổng Trọng.
Thu Phương – thoibao.de
